Soms reageert een kind niet vanuit emotie, maar vanuit overleven.
Als ouder herken je het vast: je kind schreeuwt, duwt, rent weg of lijkt opeens helemaal “afwezig”. Je denkt: Waarom doet hij dit? Hij weet toch dat het niet mag?
Maar wat er in dat moment echt gebeurt, is iets heel anders.
Wanneer een situatie te spannend, te snel, te veel of te onvoorspelbaar is, kan een kind in één van de 4 F’s schieten: Fight, Flight, Freeze of Fawn.
Dit zijn geen bewuste keuzes. Het zijn automatische reacties van een zenuwstelsel dat zegt: “Help, ik voel me niet veilig!”
En als een kind in één van deze standen zit, kan het zichzelf niet reguleren. Het kan niet rustig doen, luisteren of even stoppen. Het hele systeem staat op alarm.
De 4 F's
Fight – de boosheid die eigenlijk angst is
Je kind schreeuwt, gooit, duwt, slaat, gaat in de oppositie. En jij denkt misschien: Hij is zó dwars vandaag…
Maar vaak is dit een kind dat zich té vol voelt. het is een lichaam dat probeert controle terug te krijgen.
Flight – wegwezen
Je kind loopt weg, draait zich om, verstopt zich, sluit zich af, vlucht in zijn kamer of onder tafel. Niet omdat het je negeert, maar omdat afstand nemen veiliger voelt dan blijven.
Freeze – het kind dat “verdwijnt”
Je spreekt je kind aan en het reageert nauwelijks. Het lijfje wordt stil, de blik afwezig. Dit is geen onwil!
Dit is verstijven: het zenuwstelsel dat denkt:“Als ik maar heel stil ben…”
Fawn – het kind dat té lief wordt
Deze zie je veel bij gevoelige, zorgzame kinderen. In stress worden ze extra behulpzaam, te meegaand, té aardig, doen alles om het goed te maken. Het kind probeert de spanning weg te nemen om de situatie rustig te houden.
Niet omdat het “wel wil luisteren”, maar omdat pleasen veiliger lijkt.
Het belangrijkste om te onthouden
Wanneer je kind in een van deze F’s zit, gaat het niet meer om “lastig gedrag”, maar om overleving.
En dan kan je kind:
➡️niet luisteren
➡️niet nadenken
➡️niet kalmeren
➡️niet stoppen
Hoe graag jij dat ook zou willen, het lukt simpelweg niet.
Wat je kind op dat moment wél nodig heeft
Niet meer woorden. Niet meer uitleg. Niet meer consequenties. Maar jou.
✔️ Jouw rust
✔️ Jouw nabijheid
✔️ Jouw kalmte
✔️ Jouw “ik ben bij je”
✔️ Jouw tempo dat naar beneden gaat
Zo help jij je kind om uit de overlevingsstand te komen.
Van alarm naar veiligheid.
Van chaos naar contact.
Van overleven naar reguleren.
Pas als je kind veilig is, komt er ruimte om te praten, te leren en nieuw gedrag te oefenen.
Het begint niet bij correctie, maar bij veiligheid.
Als je deze 4 F’s eenmaal gaat zien, verandert opvoeden.
Je reageert minder vanuit frustratie, meer vanuit begrip.
En dat maakt alles zachter, voor je kind én voor jou.
Reactie plaatsen
Reacties